Mahmucirc;d Efendi Hazretleri"nden Mesmucirc; Edebicirc; ve İrfacirc;nicirc; Şiirler

MUKADDİME

Yüce Kitacirc;bı Kur`acirc;n-ı Kericirc;m`inde:

ldquo;Şacirc;irler(var ya); onlara da sapıtanlar iyice tacirc;bi olur.(Sana uyanların ise dalacirc;letle hiçbir alacirc;kası yoktur, çünkü sen şacirc;ir değilsin).Ancak(şacirc;irlerden)o kimseler müstesnacirc;(dır)ki; onlar(Kur`acirc;n`a ve o Rasucirc;l`e)icirc;macirc;n etmiştirler,(namaz, oruç, hac ve zekacirc;t gibi)sacirc;lih ameller de işlemiştirler. Ayrıca Allacirc;h`ı çokça zikret(meyi şiir söylemeye tercihet)miştirler(şiir söylediklerinde ise İslacirc;m`ı yüceltme uğrunda çaba harcamıştırlar)ve(kötülemeyi kendileri başlatmayıp, kacirc;firler tarafından hicvedilerek)zulme uğratılmalarının ardından(misliyle mukabelede bulunarak)intikam almıştırlar.rdquo; (eş-Şulsquo;aracirc; Sucirc;resi:224, 227`den) buyuranAllacirc;h-u Telsquo;acirc;lacirc;`ya hamd-ü senacirc;lardan sonraAbdullacirc;h ibnü Ouml;mer(Radıyallacirc;hu Anhümacirc;)dan rivacirc;yet edilen bir hadicirc;s-i şericirc;finde:

ldquo;Bacirc;zı beyanlar gerçekten büyüleyicidir, bacirc;zı şiirler de elbette çok hikmetlidir.rdquo; (Ebucirc; Dacirc;vucirc;d, es-Sünen, el-Edeb:94, rakam:5011, 7/358) buyuranRasucirc;lüllacirc;h(Sallellacirc;hu Aleyhi ve Sellem)e ve söyledikleri şiirlerle onu müdacirc;faa eden acirc;l-i ashacirc;bına, dünyacirc; kurulduğundan kıyacirc;met kopuncaya dek söylenmiş ve söylenecek tüm manzucirc;meler ve şiirler adedince salacirc;t-ü selacirc;mlar olsun!

ldquo;Acirc;lucirc;sicirc; Tefsicirc;rirdquo;nde Şulsquo;aracirc; Sucirc;resi`nin 227. acirc;yet-i kericirc;mesinde beyacirc;n edildiği üzere;Rasucirc;lüllacirc;h(Sallellacirc;hu Aleyhi ve Sellem)in şiir söylemediği, söylemesi hacirc;linde bunun vahiyle karışıklığa sebebiyet vereceği gerekçesiyle kendisine şiir öğretilmediği:

ldquo;Biz ona şiir öğretmedik, zacirc;ten de bu ona yakışmaz.rdquo;

(Yacirc;sicirc;n Sucirc;resi:69`dan) acirc;yet-i celicirc;lesinde zikredildiği vechile; Kur`acirc;n-ı Kericirc;m`in saricirc;h beyacirc;nıdır.

Zacirc;ten Kendisinin okuma-yazma bilmemesinin nedeni de:

ldquo;(Habicirc;bim!)Sen bu(Kur`acirc;)ndan önce hiçbir kitabı okumakta değildin, onu sağ elinle de yazamıyordun. Ouml;yle olsaydı, bacirc;tılda ısrarcı olanlar elbette şüpheye düşerdi(ve bu konuda bir nevicirc; haklı olurlardı.

Zicirc;racirc; bu durumda Müşrikler senin hakkında: lsquo;O, Kur`acirc;n`ı evvelki kitaplardan alıyor.` diyerek, Ehl-i Kitacirc;b ise: lsquo;Kitaplarımızda tanıtılan zacirc;t, okuma yazma bilmeyen biridir, bu ise okuma yazma biliyor.` demek sucirc;retiyle insanları şüpheye düşürürlerdi).rdquo; (el-Ankebucirc;t Sucirc;resi:48) acirc;yet-i kericirc;mesinde hakkı iptacirc;le çalışanların şüpheye düşmemeleri olarak açıklanmıştır.

Ama Kendisinin bacirc;zı edebicirc; şiirleri naklettiği sahicirc;h hadicirc;s-i şericirc;flerle sacirc;bittir. Sahacirc;besini de şiir söyleyerek müşrikleri susturmaya teşvicirc;k buyurdukları ve onlaraCibricirc;l-i Emicirc;n`in desteğinin ulaşması için duacirc;cı oldukları mütevacirc;tirdir.

Sahacirc;be-i kiracirc;m içerisindeEbucirc; Bekr,Ouml;mer,Alicirc;, Abdullacirc;h ibnü Ravacirc;ha,Hassacirc;n ibnü Sacirc;bit ve Kalsquo;b ibnü Macirc;lik(Radıyallacirc;hu Telsquo;acirc;lacirc; Anhüm) gibi bacirc;zı zevacirc;t şiir söylemekte çok mahacirc;retli fasicirc;h ve belicirc;ğ kimselerdir ki hulefacirc;-i racirc;şidicirc;n hazaracirc;tı dacirc;hil diğer birçok sahacirc;be (Radıyallacirc;hu Telsquo;acirc;lacirc; Anhüm) şiir inşacirc;d etmişlerdir. (İbnü Ebicirc; Hacirc;tim,et-Tefsicirc;r, rakam:16077, 9/2835; İbnü lsquo;Asacirc;kir, Tacirc;ricirc;hu Medicirc;neti Dımeşk, 28/92)

Rasucirc;lüllacirc;h(Sallellacirc;hu Telsquo;acirc;lacirc; Aleyhi ve Sellem),Hassacirc;n ibnü Sacirc;bit(Radıyallacirc;hu Telsquo;acirc;lacirc; Anh) için mescidinde, üzerine çıkarak şiirler inşacirc;d edeceği bir minber yaptırmış ve ona:

ldquo;Onları(beyitler söylerek müşrikleri)hicvet, şüphesiz Cibricirc;l seninle beracirc;berdir(sana yardım edecektir).rdquo; (el-Buhacirc;ricirc;, es-Sahicirc;h, rakam:5801, 5/2279) buyurmuştur.

İbnü Büreyde(Radıyallacirc;hu Anh)ın rivacirc;yetine göre; Rasucirc;lüllacirc;h (Sallellacirc;hu Telsquo;acirc;lacirc; Aleyhi ve Sellem)i methetmesi içinCibricirc;l(Aleyhisselacirc;m)Hassacirc;n(Radıyallacirc;hu Telsquo;acirc;lacirc; Anh)a, yetmiş beyitle yardım etmiştir. (İbnü Salsquo;d, et-Tabekat, 4/326)

Abdullacirc;h ibnü Meslsquo;ucirc;d(Radıyallacirc;hu Telsquo;acirc;lacirc; Anh)ın rivacirc;yetine göre;Allacirc;h-u Telsquo;acirc;lacirc;İslacirc;m`ı yaşayarak ölen şacirc;irlere cennette, eşlerine şarkı söyleyecek hucirc;rilere bacirc;zı şiirler öğretmelerini emredecektir. (Şicirc;reveyh ed-Deylemicirc;, el-Firdevs, rakam:3613, 2/362)

Şirk üzere ölen şacirc;irler ise cehennemde kendi helacirc;klarıiçin nefisleri aleyhine bedduacirc;larla uğraşacaklardır. Acirc;lucirc;sicirc; (Rahimehullacirc;h)ın beyacirc;nına göre; demek ki şiir de diğer kelacirc;mlar gibidir, güzeli güzel, çirkini çirkindir.

Sahacirc;be-i kiracirc;mın, ulemacirc;nın ve evliyacirc;nın, tevhicirc;d,Allacirc;h-u Telsquo;acirc;lacirc;`yı medh-u senacirc;, ibacirc;dete teşvicirc;k, hikmet, mevlsquo;ıza, dünyacirc;ya karşı zühd, dünyacirc;ya meyletmekten ve yaldızlarına aldanıp onun facirc;nicirc; lezzetlerine meftucirc;n olmaktan terhicirc;b (sakındırma),Allacirc;h-u Telsquo;acirc;lacirc;nezdindeki mükacirc;fatları tahsicirc;le terğicirc;b (teşvicirc;k), dinleyenlerin kalplerinin derinliklerine sevgisi nakşolsun diyeRasucirc;lüllacirc;h(Sallellacirc;hu Aleyhi ve Sellem)in mehacirc;sin ve medacirc;yıhini (güzel sıfatları ile övgülerini) neşr ve acirc;l-i ashacirc;bı ile sulehacirc;-i ümmetini methetmek üzere inşacirc;d ettikleri şiirler elbette kiAllacirc;h-u Telsquo;acirc;lacirc;`nın emrettiği zikr-i kesicirc;rden malsquo;ducirc;ddur. (el-Acirc;lucirc;sicirc;, Rucirc;hu`l-melsquo;acirc;nicirc;, 19/324-326)

Acirc;lucirc;sicirc;(Rahimehullacirc;h)ın bu beyanlarından anlaşıldığı üzere; dicirc;nicirc; konularda söylenen şiirler amel-i sacirc;lih kabicirc;lindendir. O hacirc;lde meşacirc;yih-ı kiracirc;mın da bu amel-i sacirc;lihi ihmacirc;l ettiklerini düşünmemiz doğru olmaz. Nitekim silsilemiz ricacirc;linin birçoğunun vesacirc;ir turuk-u aliyye meşacirc;yihının eksericirc;sinin fasicirc;h birer şacirc;ir oldukları bilinmektedir, bu hususta terticirc;b ettikleri eserleri de zacirc;ten bunun şacirc;hididir.

Bacirc;husucirc;s taricirc;kat-i aliyyemizin müessisiMuhammed Bahacirc;üddicirc;n Şacirc;h-ı Nakşibend el-Buhacirc;ricirc;, bu yüce yolun müceddidiMevlacirc;nacirc; Hacirc;lid Ziyacirc;üddicirc;n el-Bağdacirc;dicirc;, velicirc; nicirc;metimizBüyük Şeyh Efendi Muhammed Mustafacirc; lsquo;Ismet Ğaricirc;bullacirc;h el-Yanyavicirc;veÜstacirc;dımız Hacı Mahmucirc;d Efendi Hazretleri`nin mürebbicirc;siMevlacirc;nacirc; Alicirc; Hayder el-Ahishavicirc;(Kaddesallacirc;hü Sırrahümü`s-Samedacirc;nicirc;) hazaracirc;tı nice şiirler söyleyerek birçok hikmetli ilimler izhacirc;r etmişlerdir.

NitekimMevlacirc;nacirc; Hacirc;lid(Kuddise Sirruhucirc;)nun mürşidineulaşmak üzere çıkmış olduğu Hindistacirc;n seferinde uğradığı ziyacirc;ret yerleri hakkında ve nihacirc;yet yüce şeyhiAbdullacirc;h ed-Dehlevicirc;(Kuddise Sirruhucirc;) Hazretleri`ne kavuşma nicirc;metine şükür sadedinde inşacirc;d ettiği:

ldquo;Beklentilerin kacirc;besi (olan şeyhime ulaşma

devleti)nin mesacirc;fesi tamamlandı,

Bu ikmacirc;li lutfeden Zacirc;t`a tam bir hamd ile(hamdolsun).rdquo;

diye başlayan Arapça kasicirc;desi ve ekseriyeti Farsça beyitlerden oluşan ldquo;Dicirc;vacirc;nrdquo;ı,Mollacirc; Cacirc;micirc;(Kuddise Sirruhucirc;) Hazretleri`nin ldquo;Dicirc;vacirc;nrdquo;ına rakip olacak niteliktedir.

Gerçi o daUbeydullacirc;h Ehracirc;r(Kuddise Sirruhucirc;)nun halicirc;felerinden olmak cihetiyle Nakşicirc; meşacirc;yihından sayılmıştır.

Büyük Şeyh EfendiMustafacirc; lsquo;Ismet Ğaricirc;bullacirc;h(Kuddise Sirruhucirc;) Hazretleri`ne acirc;it ldquo;Risacirc;le-i Kudsiyyerdquo;si tamacirc;mıyla

ilhacirc;m-ıHakk(Celle Celacirc;lühucirc;) olup, kendi beyacirc;n-ı acirc;licirc;lerince misli yazılamayacak yüceliktedir.

Alicirc; Hayder Efendi(Kuddise Sirruhucirc;)Hazretleri`nin, onun sonuna ilacirc;veten inşacirc;d ettiği şiirler, silsile-i şericirc;feye dacirc;ir inşacirc;d buyurduğu beyitler ve birçok ihvacirc;nın elinde bulunup sonra, 1960 ihtilacirc;li gibi müessif birtakım hacirc;diseler neticirc;cesinde imhacirc; edilmiş olmaları nedeniyle cemedilemeyen muhtelif eşlsquo;acirc;rı kendisinin şiir konusunda akracirc;nına facirc;ik olduğunun delicirc;lidir.

Bu büyüklerin günümüzdeki yegacirc;ne temsilcisi olanKutbu`l-Ektacirc;b ve Ğavsü`l-Evtacirc;d Hacı Mahmucirc;d Efendi(Kuddise Sirruhucirc;)Hazretlerimizde ulemacirc;nın ve meşacirc;yihın şiirlerini çokça nakletmiş ve hemen hemen her sohbetinde, özel irşacirc;d meclislerinde ve katıldığı ihvacirc;n cemiyetlerinde birer ikişer beyit naklederek sacirc;liklerin kalplerini ferahnacirc;k etmiştir.

Bu fakicirc;r kardeşiniz kırk seneyi mütecacirc;viz olan uzun sayılabilecek bir zaman dilimindeÜstacirc;dımız Mahmucirc;d Efendi(Kuddise Sirruhucirc;)Hazretleri`nden işittiğim beyitlerin birçoğunu hıfzetmiş, bir kısmını da kaydetmiştim.

Başıma gelen birçok vaklsquo;alar neticirc;cesinde eski kayıtlarımı kaybetmişken, bu kayıtlarımı muhtevicirc; bulunan defterimi yirmi sene sonraOuml;mer Mahmucirc;doğlu Hoca Efendi`nin yanında birkaç sene önce bulduğumda bu kayıtlarımı, ezberimdekilerle birlikte bir kitap hacirc;line getirerek meraklılarına arz etmeye niyet ettim. Sonra bu fikrimiŞeyh Efendi(Kuddise Sirruhucirc;)Hazretleri`ne arz ettiğim zaman çok hoş karşıladılar ve eseri kendilerinin de okutup dinleyeceklerini beyacirc;n ettiler ki, bu da beni bu hususta son derece müşevvik oldu.

Birinci cildÜstacirc;dımız Hazretleri`nin okuduğu Arapça beyitleri ve mısracirc;lsquo;ları ihtivacirc; etmekte, ikinci cild ise Arapça ibacirc;reler ile Farsça ve Osmanlıca beyitleri cemetmektedir.

Tabicirc; ki bizim gibi ilimde sermacirc;yesi kıt olanların,Efendi Hazretlerimiz`in erişilmez ilmine ihacirc;ta vechi üzere vacirc;kıf olmamız düşünülemeyeceği için, kendisinin bu iki ciltte bulunan ebyacirc;t dışında hiçbir beyit okumadığı gibi bir iddiacirc;mız söz konusu olamaz.

Ama gerçek şu ki tüm sohbetlerinde okuduğu beyitlerin ekseriyeti bu derlememizde mevcuttur. Fakat bu beyitlerin bacirc;zen bütün kıtlsquo;alarını bir mecliste, bacirc;zen de farklı meclislerde okuduğu husucirc;sundan da sarf-ı nazar edilmemelidir.

Ayrıca biz bacirc;zı beyitleri hangi münacirc;sebetle, hangi zaman ve mekacirc;nda okuduğunu ve öncesinde ya da sonrasında bir şey buyurmuşsa onları kasır hacirc;fızamızın bize müsacirc;ade ettiği nisbette açıklamaya çalıştık ama yine de bu konuda yeterli hizmeti yapmış olduğumuzu düşünmemekteyiz.

AncakMüceddid Hazretlerimiz`in himmet-i acirc;liyeleri ve sizin kıymetli duacirc;larınız bereketiyle cemedilen bu kifacirc;yetsiz sermacirc;yemizin, teşnedil tacirc;liblere veEfendi Hazretlerimiz`in racirc;bıtasına devacirc;m eden müricirc;dlere bir nebze de olsa ferahlık bahşetmesiniMevlacirc;-yı Mütelsquo;acirc;l`den niyacirc;z ederiz.

Nihacirc;icirc; olarak; bu eserin Farsça beyitlerinin tashicirc;hinde benimle birlikte acirc;zamicirc; gayret gösterenMurat Soydankardeşime,Picirc;rimiz Hazretleri`nin yüce himmetlerinin vusucirc;lünüYüce Mevlacirc;`dan istirhacirc;m eder ve bu eserden istifacirc;de edecek olan herkes adına kendisine teşekkürü bir vazicirc;fe addederim.

Salsquo;y-ü gayret biz acirc;cizlerden, tevficirc;k ve hidacirc;yet ise ancakRabb-i Kericirc;mimiz`dendir.

1 Muharrem 1445 / 19 Temmuz 2023

Sayfa Sayısı:912

Kağıt Türü:Ivory

Kapak Türü:Kuşe Sert Kapak

Boyut: 16x5 x 23x5 cm